Teknoloji ve tasarım dersimiz, proje odaklı, uygulamalı ve ünitelendirilmiş konulara sahip bir derstir. Diğer birçok derse nazaran dersimizde öğrenci değerlendirme işlemleri sonuç odaklı değil, süreç odaklıdır. Süreç değerlendirme, öğrencilere öğrenme yetersizlikleri konusunda anında dönüt verme ve öğrencinin süreç içerisindeki gelişimini takip etme imkanı sağlamaktır. Bu süreç her ünite boyunca devam eder. Dersimizde bu nedenle bir yazılı veya sınav ile öğrencilerin değerlendirilmesini, dersimize ait ölçme ve değerlendirme esaslarına göre şahsen ben tercih etmiyorum. Ama dediğim gibi bu bir şahsi görüş... Çünkü sınav yapma konusu dersimizde bir esnekliğe sahip. Nedenlerini size açıklıyorum.
Dersimize ait uygulama esaslarının yer aldığı “Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı (Ankara, 2018)” isimli PDF dosyasının 7. sayfasının o çok uzun ilk paragrafında diyor ki (aşağıda tırnak içine aldığım cümleleri öğretim programından kopyala – yapıştır yaptım. Yani bir ekleme çıkarma yok diye söylüyorum 😅):
Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı (Ankara, 2018) için tıklayınız.
“Hiçbir insan bir başkasının birebir aynısı değildir. Bu sebeple öğretim programlarının ve buna bağlı olarak ölçme ve değerlendirme sürecinin “herkese uygun”, “herkes için geçerli ve standart olması” insanın doğasına terstir. Bu sebeple ölçme ve değerlendirme sürecinde azami çeşitlilik ve esneklik anlayışıyla hareket edilmesi şarttır. Öğretim programları bu açıdan bir yol göstericidir. Öğretim programlarından ölçme değerlendirmeye ait bütün unsurları içermesini beklemek gerçekçi bir beklenti olarak değerlendirilemez. Eğitimde çeşitlilik; birey, eğitim düzeyi, ders içeriği, sosyal ortam, okul imkânları vb. iç ve dış dinamiklerden ciddi şekilde etkilendiği için, ölçme ve değerlendirme uygulamalarının etkililiğini sağlamada öncelik öğretim programlarından değil öğretmen ve eğitim uygulayıcılarından beklenir. Bu noktada özgünlük ve yaratıcılık öğretmenlerden temel beklentidir.”
“Bu bakış açısından hareketle öğretim programlarında ölçme ve değerlendirme uygulamalarına yön veren ilkeleri aşağıdaki gibi özetlemek mümkündür:
- Ölçme ve değerlendirme çalışmaları öğretim programının tüm bileşenleri ile azami uyum sağlamalı, kazanım ve açıklamaların sınırları esas alınmalıdır.
- Öğretim programı, ölçme sürecinde kullanılabilecek ölçme araç ve yöntemleri açısından uygulayıcılara kesin sınırlar çizmez, sadece yol gösterir. Ancak tercih edilen ölçme ve değerlendirme araç ve yönteminde, gereken teknik ve akademik standartlara uyulmalıdır.
- Eğitimde ölçme ve değerlendirme uygulamaları eğitimin ayrılmaz bir parçasıdır ve eğitim süreci boyunca yapılır. Ölçme sonuçları tek başına değil izlenen süreçlerle birlikte bütünlük içinde ele alınır.
- Bireysel farklılıklar gerçeğinden dolayı bütün öğrencileri kapsayan, bütün öğrenciler için genel geçer, tek tip bir ölçme ve değerlendirme yönteminden söz etmek uygun değildir. Öğrencinin akademik gelişimi tek bir yöntemle veya teknikle ölçülüp değerlendirilmez.
- Eğitim sadece “bilme (düşünce)” için değil, “hissetme (duygu)” ve “yapma (eylem)” için de verilir; dolayısıyla sadece bilişsel ölçümler yeterli kabul edilemez.
- Çok odaklı ölçme değerlendirme esastır. Ölçme ve değerlendirme uygulamaları öğretmen ve öğrencilerin aktif katılımıyla gerçekleştirilir.
- Bireylerin ölçme ve değerlendirmeye konu olan ilgi, tutum, değer ve başarı gibi özellikleri zamanla değişebilir. Bu sebeple söz konusu özellikleri tek bir zamanda ölçmek yerine süreç içindeki değişimleri dikkate alan ölçümler kullanmak esastır.”
Yukarıda koyu renk yaptığım 3 maddeye özellikle dikkat çekmek istiyorum:
- Önce 2. madde: “Öğretim programı, ölçme sürecinde kullanılabilecek ölçme araç ve yöntemleri açısından uygulayıcılara kesin sınırlar çizmez.” deniliyor. Yani özellikle “sınav yapabilir miyim?” diyen arkadaşlarımız için söylüyorum, öğretim programı size yoruma bağlı olarak bir anlamda “ben size ne sınav yapabilirsiniz, ne de yapamazsınız diye kesin bir sınırlama koymuyorum” diyor.
- Daha sonra 6. madde “Çok odaklı ölçme değerlendirme esastır. Ölçme ve değerlendirme uygulamaları öğretmen ve öğrencilerin aktif katılımıyla gerçekleştirilir.” diyor. Çok odaklı ifadesini kullanılıyor. Bu ifade ne süreç odaklı değerlendirme, ne de sonuç odaklı değerlendirme diye kesin ve net bir yöntemi işaret etmiyor. O nedenle yazının başında bahsettiğim esneklik var dememin sebebi de budur.
- Ve kafaları karıştıran 4. madde: “Bireysel farklılıklar gerçeğinden dolayı bütün öğrencileri kapsayan, bütün öğrenciler için genel geçer, tek tip bir ölçme ve değerlendirme yönteminden söz etmek uygun değildir.” ifadesi… Bu maddeden dolayı öğrenci değerlendirme işlemi için sınav yapılmaması gerektiğini şahsen düşünüyorum. Ama bazı teknoloji ve tasarımcı arkadaşlarımız, sınıflarının çoook kalabalık olması, sınıflarının idareciler tarafından bölünmemesi (üstelik önüne dersimizin uygulama esasları konulmasına rağmen) gibi vs. gerekçelerle sınav yapmak istiyor. Ve kendilerini bu konularda haklı buluyorum. Bazı arkadaşlarım ise tamamen tercihen de sınav/yazılı yapmak istiyor.
Diyeceğim tek şey siz bilirsiniz arkadaşlar. Çünkü yoruma bağlı bir durum var ve tercih sizin. 😌 Bu arada buraya tıklayarak şahsen hazırlamış olduğum "Teknoloji ve Tasarım Dersi Not Çizelgelerine" de ulaşabilirsiniz. Bence çok güzel oldu. 😀
Yazar: Mürsel EREN
#sınav #yazılı #teknolojitasarımsınav #teknolojitasarım #teknolojitasarimci
