Günümüzde teknolojinin gücü, insan hayatını dönüştürme ve iyileştirme potansiyelini her geçen gün daha da arttırıyor. Bu potansiyel, özellikle engelli bireyler için yaşamı daha erişilebilir hale getirme konusunda büyük bir fırsat sunuyor. "Engelsiz Hayat Teknolojileri" kavramı, engelli bireylerin yaşam kalitesini artırmak, günlük yaşam aktivitelerini kolaylaştırmak ve onlara daha fazla bağımsızlık sağlamak için geliştirilen teknolojileri kapsar.
Bu blog yazısı, özellikle Teknoloji ve Tasarım dersinde öğrencilerimiz, engelli bireyler için geliştirilmiş çözüm önerilerini görüp bu fikirlerden yola çıkarak, kendi hayal güçleri ile yepyeni fikirler üretebileceğini düşünerek hazırlanmıştır.
Aşağıdaki örneklerde, bazı engelsiz hayat teknolojilerinin örneklerini, nasıl çalıştığını ve engelli bireylerin hayatında nasıl bir fark yarattığını keşfedeceğiz. Ayrıca, bu teknolojilerin sağladığı fırsatlarla birlikte, gelecekte bu alanda nelerin beklenildiğine dair bir bakış açısı sunacağız.
Engelsiz hayat teknolojileri, sadece engelli bireyler için değil, toplumun her kesimi için önemli bir konudur. Çünkü bu teknolojiler, herkesin yaşam kalitesini artırarak daha kapsayıcı bir toplumun inşasına katkıda bulunur. Şimdi, engelsiz hayat teknolojilerinin dünyamızı nasıl değiştirdiğini ve gelecekte nasıl daha fazla fayda sağlayabileceğini keşfetmek için birlikte ilerleyelim:
1. Akıllı Giysiler:
- Görme engelliler için Braille alfabesini kullanarak çevreyle ilgili bilgileri giydikleri kıyafetler aracılığıyla hissedebilecekleri bir sistem. Bu sistem, kameralar, sensörler ve haptic geri bildirim teknolojisi kullanarak çalışır. Kameralar ve sensörler çevreyi algılar ve bu bilgileri Braille alfabesine dönüştürür. Haptic geri bildirim teknolojisi ise bu bilgileri kullanıcının cildine yansıtır. Böylece kullanıcılar çevreleri hakkında bilgi sahibi olabilir ve daha bağımsız bir şekilde hareket edebilirler.
- Örnek: Görme engelli bir kişi, akıllı giysiler giyerek bir caddede yürürken, sistem ona karşıdan karşıya geçen insanları, trafik ışıklarını ve diğer engelleri Braille alfabesiyle bildirebilir.
- Kaynak: https://www.yasadikca.com/engellilere-umut-olacak-akilli-kiyafetler-uretildi/
2. Beyin-Bilgisayar Arayüzü (BCI):
- Felçli veya kas hastalığı olan kişilerin zihinsel komutlar ile elektronik cihazları kontrol etmesini ve iletişim kurmasını sağlayan bir teknoloji. BCI, beyin dalgalarını algılayan ve bunları bilgisayar tarafından anlaşılabilecek sinyallere dönüştüren bir cihazdır. Bu cihaz sayesinde hastalar, bilgisayarları, tekerlekli sandalyeleri ve diğer elektronik cihazları zihinsel komutlar ile kontrol edebilirler. Ayrıca, BCI ile hastalar iletişim kurabilir ve yazı yazabilirler.
- Örnek: Felçli bir hasta, BCI kullanarak bir bilgisayarı zihinsel komutlar ile kontrol ederek e-posta gönderebilir veya internette gezinti yapabilir.
- Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/Beyin-bilgisayar_aray%C3%BCz%C3%BC
3. Robotik Rehabilitasyon:
- Fiziksel engellilerin rehabilitasyon sürecinde robotik cihazlar ve yapay zeka ile desteklenmesi. Robotik rehabilitasyon, hastaların kas gücünü ve hareket kabiliyetlerini geri kazanmalarına yardımcı olmak için kullanılır. Robotik cihazlar, hastalara kontrollü ve tekrarlayan egzersizler yaptırır. Yapay zeka ise hastaların ilerlemelerini takip eder ve egzersiz programını buna göre uyarlar.
- Örnek: Felçli bir hasta, robotik bir kolun yardımıyla kol hareketlerini tekrar kazanabilir.
- Kaynak: https://www.romatem.com/robotik-rehabilitasyon-nedir/
4. Sanal Gerçeklik (VR) Terapisi:
- Engellilerin ağrı yönetimi, anksiyete ve fobiler gibi sorunlara yardımcı olmak için sanal gerçeklik terapisi kullanımı. VR terapisi, bilgisayar tarafından oluşturulan simülasyonlar kullanılarak yapılır. Bu simülasyonlar, hastaların güvenli bir ortamda korkularıyla yüzleşmelerine veya rahatlatıcı deneyimler yaşamasına yardımcı olur.
- Örnek: Yükseklik fobisi olan bir kişi, VR terapisi ile kontrollü bir şekilde yükseklik simülasyonuna maruz kalarak korkusunu yenebilir.
- Kaynak: https://asosjournal.com/?mod=makale_tr_ozet&makale_id=69553
5. Engelliler için İş İmkanları:
- Engellilerin işgücüne katılımını artırmak için özel eğitim programları, işyeri düzenlemeleri ve teşvikler. Bu programlar, engellilerin iş hayatına hazırlanmalarına ve iş bulmalarına yardımcı olur. İşyeri düzenlemeleri ise engellilerin çalışma ortamında rahat etmelerini sağlar.
- Örnek: İşitme engelli bir kişi, iş yerinde sağlanan amplifikatörler ve metin yazma yazılımı sayesinde daha rahat çalışabilir.
- Kaynak: https://www.kariyer.net/is-ilanlari/engelli
6. Engelsiz Yaşam Fuarları:
- Engellilere yönelik ürün ve hizmetlerin tanıtıldığı, farkındalık oluşturulan ve engelli bireylerin bir araya geldiği fuarlar düzenlemek. Engelsiz yaşam fuarları, engelli bireylerin ihtiyaç duydukları ürün ve hizmetleri keşfetmelerine, engelli hakları konusunda bilgi edinmelerine ve birbirleriyle iletişim kurmalarına imkan tanır.
- Kaynak: http://eyafexpo.com/?lang=en
7. Sigara İçenleri Görünce Öksüren Reklam Panosu:
- Duman dedektörü ile donatılmış bir reklam panosu, sigara içenleri bilinçlendirmek için tasarlanmıştır. Yaklaşan bir kişi sigara içtiğinde panodaki kişi öksürmeye başlar. Bu inovasyon, sigara içenleri etkileyici bir şekilde uyarır ve sağlığa dikkat çeker.
- Kaynak: https://www.yeniisfikirleri.net/yaratici-inovasyon-ornekleri/
8. NeuroOn Uyku Maskesi:
- Geleneksel uyku maskelerinin ötesine geçen NeuroOn, uyku kalitesini izler ve optimize eder. EEG sensörleri sayesinde derin uykuya geçiş sürecini takip eder. Bu inovasyon, uyku düzenini iyileştirmek için kullanılır ve kullanıcının daha iyi dinlenmesini sağlar.
- Kaynak: https://www.iienstitu.com/blog/inovatif-fikirler-nasil-gelistirilir
9. Taşınabilir Sesli Rehber Cihazlar:
- Engelli bireylerin günlük yaşamlarında kolayca kullanabilecekleri taşınabilir cihazlar. Bu cihazlar, kişinin etrafındaki nesneleri algılayarak sesli rehberlik sağlar, böylece engelli bireylerin dolaşımını kolaylaştırır. Bu cihazlar, ultrasonik veya lazer sensörler gibi teknolojileri kullanarak çevredeki engelleri algılar ve kullanıcıya sesli rehberlik yapar. Bu sayede, görme engelli bireylerin günlük yaşamlarında daha fazla bağımsızlık kazanmaları sağlanır.
- Kaynak: National Federation of the Blind - Technology (www.nfb.org/resources/technology)
10. Görme Engellilere Yönelik Akıllı Ev Sistemleri:
- Evdeki elektronik cihazları kontrol etmek için sesli komutları alan ve bu komutları yerine getiren akıllı ev sistemleri. Bu sistemler, görme engelli bireylerin evdeki günlük aktivitelerini kolaylaştırır. Bu sistemler, evdeki aydınlatma, ısıtma, güvenlik kameraları ve diğer cihazları kontrol etmek için akıllı hoparlörler veya mobil uygulamalar aracılığıyla sesli komutları algılar. Bu sayede, görme engelli bireylerin evlerini daha verimli bir şekilde yönetmeleri sağlanır.
- Kaynak: American Foundation for the Blind - Smart Home Technology - www.afb.org/blindness-and-low-vision/using-technology/smart-home-technology
11. Hareket Kısıtlılığı Olan Bireyler İçin Akıllı Tekerlekli Sandalyeler:
- Otomatik olarak yönlendirilebilen ve engelleri algılayabilen akıllı tekerlekli sandalyeler. Bu sandalyeler, hareket kısıtlılığı olan bireylerin daha kolay ve güvenli bir şekilde hareket etmelerini sağlar. Bu sandalyeler, sensörler ve yapay zeka algoritmaları kullanarak etraflarındaki engelleri algılar ve kullanıcının istediği yöne doğru otomatik olarak hareket eder. Bu sayede, hareket kısıtlılığı olan bireylerin daha fazla bağımsızlık kazanmaları sağlanır.
- Kaynak: Wheelchairs and Mobility Aids - National Institute of Biomedical Imaging and Bioengineering - www.nibib.nih.gov/science-education/science-topics/wheelchairs-and-mobility-aids
12. İşitme Engellilere Yönelik İletişim Cihazları:
- İşitme engellilere yönelik olarak tasarlanmış iletişim cihazları. Bu cihazlar, işitme engellilerin etkili bir şekilde iletişim kurmalarını sağlar, böylece toplumsal katılımlarını artırır. Bu cihazlar, işitme engellilerin konuşmaları ve diğer sesleri algılayarak bunları metin veya işaret diline dönüştüren teknolojileri kullanır. Böylece, işitme engelli bireylerin iletişim kurmaları kolaylaşır ve toplumsal etkileşimlerinde engelleri azalır.
- Kaynak: Deaf and Hard of Hearing Technology - National Association of the Deaf - www. nad.org/resources/technology/
13. Özel Akıllı Saat:
- Görme engelliler için geliştirilen bu akıllı saat, bir akıllı cep telefonundaki özelliklerin birçoğunu ses ve dokunma ile aktarabilme özelliğine sahip. Bu saat, konuşma ve dokunma aracılığıyla saat, hava durumu, takvim gibi bilgileri iletebilir. Ayrıca alarm kurma, çağrı yapma ve mesaj gönderme gibi işlevlere de sahiptir.
- Kaynak: https://www.karliisfikirleri.com/engelliler-icin-yapilan-en-iyi-10-icatlar/
- Serebral palsili çocukların ebeveynleri ile yürüyebilmesini sağlamak üzere tasarlanmış bir icat. Bu ürün, çocukların ebeveynleriyle birlikte yürümesini kolaylaştırır. Yürüme güçlüğü çeken çocuklar için büyük bir destek sağlar.
- Kaynak: https://www.karliisfikirleri.com/engelliler-icin-yapilan-en-iyi-10-icatlar/
15. DynaVox EyeMax:
- Sınırlı hareket kabiliyetine sahip insanlar için tasarlanan bu cihaz, kullanıcıların sadece göz hareketleri ile kontrol etmelerini sağlar. Göz kırparak veya belirli yönlere bakarak DynaVox EyeMax ile TV izlemek, okumak, bilgisayar kullanmak ve hatta konuşmak gibi çeşitli aktiviteler yapılabiliyor.
- Kaynak: https://www.karliisfikirleri.com/engelliler-icin-yapilan-en-iyi-10-icatlar/
- Vücudunu hareket ettiremeyenler için tasarlanmış bir sanal fare.Dubai’de bir mühendislik öğrencisi olan Sultan Ahmed Sultan Al Sharif, gözün hareketiyle kontrol edilen bir fare geliştirdi. Gözün hareketi ile fareyi yönlendirmek mümkün.
- Kaynak: https://www.karliisfikirleri.com/engelliler-icin-yapilan-en-iyi-10-icatlar/
- Görme engellilere yönelik bir cihaz olan Eyeborg, sesli uyarılarla çevrelerini algılamalarına yardımcı olur. Bu cihaz, kullanıcının etrafındaki nesneleri algılayarak sesli uyarılarla bilgi verir. Örneğin, önündeki engeli tespit eder ve kullanıcıya “Dikkat, engel var!” şeklinde uyarır.
- Kaynak: https://www.karliisfikirleri.com/engelliler-icin-yapilan-en-iyi-10-icatlar/
Derleyen: Mürsel EREN
#engelsizhayat #teknoloji #tasarım #engelsizteknolojiler #görmeengelliler #işitmeengelliler #hareketengelliler #yapayzeka #robotik #sanalgerçeklik #engelsizfuar #nörobilim #uykukalite #akıllıev #akıllıtekerlekli #iletişimcihazları #akıllısaat #serebralpalsi #dynavoxeyemax #virtualmouse #eyeborg #farkındalık #toplumsalkatılım #bağımsızlık #gelecek #yenilik #insanhayatı #gelişim #kapsayıcıtoplum #eşitlik #engelsiztoplum #umut #hayatkalitesi
